Verzameling

[trea]

Ik rij nu nog maar 2 weken zonder touwhalster maar zo bekom ik toch een zekere mate van verzameling.

Mag ik vragen waar je nu mee rijd dan?

[aylakim]

Alleen met de carrotstick en het savvytouwtje om haar hals.
Het was toen eigenlijk mijn bedoeling om het hoofdstel af te doen even te draaien en het dan terug aan te doen terwijl ik op mijn paard bleef zitten Maar dat sturen lukte me niet met de savvystring en van het ene kwam het andere en nu kan ik dus wel al tempowissels zonder hoofdstel maar nog altijd niet sturen met de savvystring om haar hals of op lichaamstaal

[trea]

Joh, die beteuterde smilie vind ik even niet op z´n plek hoor! Ik vind dit al heel erg supe-geweldig.. tempowisselingen met alleen een savvystring om de hals. De laatste keer dat ik dat probeerde bij Enya (jaja super-savvy-trage-niet van hardlopenhoudende Enya) ging ze er in scheurgalop vandoor, en kon ik haar alleen maar stoppen door te roepen; "wil je wat lekkers?"

Ik geloof ook niet dat je zomaar het touwhalster af kunt gooien en ineens wegrijden zonder. Dit moet je leren en opbouwen, en dan pas komt de verzameling. Dus in plaats van deze smilie; zet ik er deze neer;

[Evenaar]

Helemaal mee eens!! Ik kan ook nog geen tempo-wisselingen rijden zonder halster...
(maar ik heb het ook nog niet geprobeerd met string )

[trea]

Helemaal mee eens!! Ik kan ook nog geen tempo-wisselingen rijden zonder halster...
(maar ik heb het ook nog niet geprobeerd met string )

Nee? Jij doet het met helemaal niks dan? Nou ja.. ik merkte wel; als je paard er vandoorgaat heb je aan die savvystring ook niks. haha je kan je er hoogstens aan vast houden

[donderwolke]

Nou ja.. ik merkte wel; als je paard er vandoorgaat heb je aan die savvystring ook niks. haha je kan je er hoogstens aan vast houden

En das al heel wat, want als je helemaal zonder iets rijd, zelfs zonder stok, en dan rent je paard in rengalop weg, dan lig je er gegarandeerd af!! (been there, done that...)

xxx julieke

[xyzutu2]

Ik denk dat het iets te makkelijk is om te zeggen dat de lichamelijke verzameling er vanzelf komt als je paard er geestelijk aan toe is, omdat sommige paarden zo slecht lopen dat ze zelfs in een anatomisch incorrecte houding zich kunnen ontspannen en 'verzamelen'. Ook scheefheid krijg je er geestelijk niet uit, dat zie je bijvoorbeeld op de liberty gedeeltes van de oude video's van Parelli, waar de vos duidelijk een kant op gebogen blijft in de round pen.

Aan de andere kant is het wel weer logisch dat ze niet direct naar verzameling stappen, omdat je anders dat geruk en gepluk aan de teugels krijgt als 'quick fix' van ruiters die de correcte weg te lang vinden duren.

Voor verzameling heb je eigenlijk maar drie ingredienten nodig:
- Geestelijke ontspanning: je paard heeft de wil om nieuwe hulpen zonder protest te volgen
- Symmetrie oftewel rechtgerichtheid: je paard buigt zijn lichaam even makkelijk van rechts als naar links
- Lichamelijke inspanning: je paard is lichamelijk in staat om nieuwe hulpen over tempo en direct te volgen zonder geestelijk gespannen te raken

Dat kun je weer terugzien in drie fases van het aanleren van verzameling:
- Geestelijke ontspanning: voorwaarts neerwaarts lopen, hoofd ontspannen laten hangen in overgangen van hogeren naar lagere tempi en andersom
- Symmetrie: je paard loopt voorwaarts neerwaarts in voltes en richtingsveranderingen, kan daarin van buiging veranderen zonder ontspanning te verliezen
- Lichamelijke inspanning: je laat je paard vanuit de ontspannen werkhouding steeds inspannendere oefeningen doen, zoals slangenvoltes, tempowisselingen binnen een gang, zijgangen, piaffe en verder, waarbij je je paard met deze oefeningen uitdaagt om zichzelf te gaan verzamelen. Als je paard namelijk de wil heeft om jouw hulpen snel op te volgen, zal hij zich steeds verzamelder moeten gaan dragen, om op elk moment de kracht verzameld te hebben om op een nieuwe hulp te reageren.

Eigenlijk is het wel logisch: Verzameld lopen kost voor zowel paarden als mensen erg veel energie. Loop maar eens vijf minuten met licht gebogen en nooit gestrekte knieen door het huis, dan merk je precies wat je je paard wilt vragen. Door dje gewrichten gebogen te houden, zijn ze een soort veer, waardoor ze direct kunnen buigen of strekken als de nood aan de man is. Sluipen doe je ook niet met gestrekte benen, je bent continu alert op gevaar, moet direct weg kunnen sprinten, en houdt dus je ledematen gebogen. Maar het kost wel veel energie. Je loopt zo dus nooit voor je lol, en paarden ook niet.

Je moet je paard dus uitdagen om zich te verzamelen, en hem een noodzaak geven om het te doen: met oefeningen en opdrachten. Als je je paard vraagt om zichzelf te verzamelen en vervolgens een uur lang de hoefslag volgt in hetzelfde tempo, dan ligt die verzameling er bij het allerbeste paard al binnen drie rondjes uit, of moet met kracht (van de ruiter) vastgehouden worden. Je gaat zelf namelijk ook niet voor je lol rondsluipen. Om je paard uit te dagen om te verzamelen of hem in verzameling te houden, zul je hem dus continu moeten uitdagen met nieuwe opdrachten. Als je paard de geestelijke ontspanning heeft, de wil om jouw hulpen zo snel mogelijk op te volgen, dan zal hij gaan anticiperen op jouw hulpen: verzamelen. Hij zorgt ervoor dat hij zijn lichaam op zo'n manier licht aanspant, dat hij jouw hulpen direct kan volgen als jij ze geeft.

Het werkt dus eigenlijk twee kanten op: Niet alleen houd je je paard in verzameling door hem steeds uit te dagen en nieuwe opdrachten te geven, maar die lichamelijke inspanning leer je hem ook met die oefeningen. Voorwaarts neerwaarts is leuk voor ontspanning, maar niet meer haalbaar als je je paard om schouderbinnenwaarts met tempo-overgangen vraagt. Hij moet dan geestelijk gaan opletten en zich lichamelijk gereed gaan houden. Dat is precies wat verzameling is.

In het begin, als je alleen nog schouder-binnenwaarts of slangevoltes in stap tot je beschikking hebt, zal die verzameling nog maar heel licht zijn. Als die oefeningen er goed in zitten en je paard begint zich er in te ontspannen, ga je tempoverschillen invoeren in het schouder binnenwaarts, de 'andere' zijgangen, dus travers, renvers en appuyeren toevoegen, vervolgens die direct afwisselen met sb, beginnen met aanpiafferen, tempoverschillen in de Spaanse pas, zijgangen in galop, galopwissels enz. Je gaat dus steeds meer oefeningen toevoegen en ze op nieuwe manieren combineren om je paard geestelijk en lichamelijk alert en fit te houden. Dat betekent dus ook dat niet alleen je paard, maar ook de ruiter geestelijk en lichamelijk verzameld moet zijn, want jij moet zo'n lichaamsbeheersing hebben dat je vanuit het schouder binnenwaarts in draf naar rechts direct subtiel de hulpen kunt geven voor appuyeren in galop naar links, om maar even een voorbeeldje te geven. ) En je moet geestelijk de alertheid hebben om continu nieuwe dingen te verzinnen om je paard te vragen, om hem zo geestelijk verzameld te houden.


Op dat gebied klopt Eddy's uitspraak dan weer wel: Alleen door je paard geestelijk alert en verzameld te houden, krijg je zijn lichaam ook zo ver. Maar die alertheid ga je wel trainen en vergroten, door je paard steeds verder lichamelijk & geestelijk uit te dagen vanuit de ontspanning. En aangezien dat voor alle partijen best zwaar is, is het steeds voorwaarts neerwaarts slenteren tussendoor dan ook voor iedereen een must. Voorwaarts neerwaarts is een houding waaruit geestelijke ontspanning voortkomt, en is dus makkelijk vol te houden door een paard omdat het zichzelf versterkt. Verzameling is een state of mind, die lichamelijk best pittig is en zichzelf als je het verkeerd doet teniet doet. Dus werk je vanuit ontspanning, begin je met kleine stukjes kleine inspanning te vragen en ga je dat gebied oprekken met oefeningen en andere aandachtsvreters, maar beloon je dat ook altijd weer met ontspanning.

Om weer even on-topic te komen: Daar heb je dus ook geen bit voor nodig, als je een bitloos hoofdstel hebt dat subtiel hulpen voor richtingsverandering en tempowisselingen kan geven.Met nektouw is het moeilijker, omdat je dan je paard al veel minder precies kunt sturen (buiging loopt van neus tot staart, met nekring kun je de neus niet meer direct beinvloeden en het lichaam volgt de neus) en juist in die precisie van de opdrachten zit die geestelijke prikkel om te verzamelen. Bij Hempfling zie je dat het halstouw rijden alleen tot een mooie halshouding leidt bij de Spaanse hengsten die deze houding bijna van nature al hebben, bij Janosch, zijn voskleurige 'pony' lukt dat niet. Bij Nevzorov lopen de paarden met nektouw wel keurig afgebogen, maar ik weet 99,9% zeker dat dit is aangeleerd als aparte oefening, oftewel 'kunstje'. Blacky en Sjors kunnen het namelijk ook: Op de dvd zie je Nevzorov op een gegeven moment naast zijn paard staan en ingespannen naar het paard zien turen, terwijl het paard gewoon stil staat en zijn hoofd in een 'aan de teugel-houding' houdt. Dat vond ik erg grappig, want dat heb ik Blacky en Sjors ook geleerd. Je leert het ze aan in halt ,vervolgens ga je het combineren met stap, dan draf en uiteindelijk ga je het ook in de andere oefeningen vragen. Dat kun je valsspelen noemen, maar het is gewoon een manier om de voorkant er toch bij te houden als je alleen de basis van de nek kunt beinvloeden.

Dus ja, verzameling kan perfect zonder bit. Het zit namelijk voor al tussen de oren.

[ilseb]

Ik heb dus gewoon nog veel oefening nodig! Alle oefeningen die je opnoemt, doe ik al in mijn training met bit, maar niet alles lukt al aan het touwhalster (ik heb geen bitloos hoofdstel). Ik denk dat hij mij nog niet helemaal onvoorwaardelijk volgt - ik kan hem makkelijk rondsturen, maar heb bijvoorbeeld al meer moeite bij de uitgang. Hij loopt ook nog niet helemaal recht en volgt niet altijd zijn neus - hij kijkt naar buiten als we rechtsom gaan. Ik ga dus gewoon oefenen en mijn eisen lager stellen. Gewoon kleine stapjes vooruit. bedankt voor jullie reacties!

[xyzutu2]

Als je paard niet echt zijn neus achterloopt of het touwhalster werkt minder goed bij het stelling vragen dan het bit, dan kan het zijn dat je paard met het touwhalster gewoon wat minder goed met stelling vragende hulpen begrijpt. Ik heb dat met Sjors, die echt geen snars van dressuur snapt als ik teugels onder zijn kin vastknoop, gewoon omdat je hulpen voor opzij dan veel complexer zijn, wat minder logisch dan wanneer de zijkant van het halster gewoon even 'geopend/weggetild' wordt. Met het touwhalster kan hij tijdens het werken aan de lange teugel niet eens halthouden en stelling geven. Sterker nog, als ik dan aan de rechterteugel 'trek', doet Sjors zijn hoofd omhoog en in het uiterste geval naar links, en andersom. Het is voor hem gewoon veel te indirect, heb ik het idee.

Met een stalhalster, waarbij ik de teugels aan de zijkanten van de neusriem vastmaak, gaat het echter gewoon goed, en nu gebruiken we een lage, duitse neusriem van Divoza van12 euro daarvoor, waarbij je de teugels perfect in de oogjes aan de zijkanten kunt klippen. En dat werkt perfect: het is licht, stuurt aan de zijkanten en kan los genoeg vastgemaakt worden om nog te kunnen grazen, eten en gapen.

[sannie]

Ben het in grote lijnen wel met xyzutu eens, behalve dat paarden wel degelijk plezier kunnen hebben in het verzamelde werk.
Op een paardenbedrijf waar ik een poosje gewerkt heb stond een Lusitano in pension, die in zijn jeugd tot op hoog niveau klassiek geschoold was. Zijn eigenaar had hem gekocht om mee te pronken en kwam om de week een ritje maken met sporen, zweep en een ijzerfabriek in z'n mond om eens fijn op te scheppen. De man kon voor geen meter rijden en het was afschuwelijk om te zien.
Tot Formoso kreupel raakte, toen bleef de eigenaar weken weg omdat het paard stalrust had en niet bereden kon worden. Na 3 weken 24/7 boxrust mocht ik Formoso naar z'n paddock brengen. Dat was zo'n 150 m en hij stapte keurig met loshangend halstertouw met me mee. Toen ik 'm losliet explodeerde hij! Drie weken ellende kwamen eruit en hoe! In Spaanse pas en passage op en neer langs het hek, levades en zelfs een capriole! Het was ongelooflijk. Ik stond ademloos bij het hek en dat paard liep daar maar te showen, werkelijk fantastisch. Voor dit paard was die privé show blijkbaar een manier om z'n blijdschap om de herkregen vrijheid te uiten. Het geheel straalde zoveel trots en kracht uit dat ik het nog zo voor me zie, ook al is het alweer bijna 4 jaar geleden.
Ik denk dat mensen als Nevzorov en die fransoos met die hengsten (?) erin geslaagd zijn de verzameling een 'gewoon' onderdeel van het spel dat ze met hun paarden spelen te maken. De motivatie van de paarden om aan dat spelonderdeel mee te doen komt dan voort uit hun eigen playdrive en het trotse gevoel dat het ze geeft. Vandaar misschien ook het verschil in uitstraling tussen die 'vrij' verzamelde paarden en de Salinero's van deze wereld. De eerste komen op mij trots en zeer bewust van hun eigen gedrag en lichaam over, de tweede meer mechanisch en niet meer voor zichzelf denkend. Maar goed, dit is uiteraard zeer subjectief.

[xyzutu2]

Ik denk ook zeker dat paarden plezier kunnen hebben in goed aangeleerde en getrainde verzameling, maar dat betekent niet dat het niet lichamelijk zwaar is.

Barokke paarden hebben gewoon een streepje voor omdat ze bijna in verzameling geboren zijn, met een korte rug, erg elastische rug-bekken-verbinding en buigzame gewrichten kunnen ze heel gemakkelijk zitten, en door hen zal verzameling dan ook veel eerder 'vanzelf' aangeboden worden dan door een wat lang en zwaar gebouwde haflinger. Ik heb zelf een tijdje op een fokkerij van Lusitano's gereden en dat rijdt echt als een droom, maar ook zij moeten wel voorbereid worden op het zware werk, je kunt niet van een lusi die net onder het zadel is al perfecte oprichting en verzameling eisen: zoals voor lke paard geldt moet je ook hen er eerst lcihamelijk en geestelijk op voorbereiden voordat ze het kunnen, en er daardoor ook plezier aan kunnen beleven.

Ik weet trouwens niet of ik het los rondspringen zo snel als (dressuurmatige) verzameling zou beschouwen... Blacky en Sjors hebben ook dagelijks een vecht-uurtje waarin gesteigerd en geschopt en geschraapt wordt, en Blacky er toch ook dagelijk wel een (flink hoge!) capriole uit gooit. Dat laatste doet hij trouwens ook wel eens als hij alleen staat en zich uit wil leven. Maar dat is eerder een soort vrije improvisatie dan echte verzameling. Bij caprioles op eigen initiatief zie je bijvoorbeeld bijna altijd dat het paard de achterbenen pas uitschopt als de voorhand net over het hoogste punt van de beweging heen is. Eigenlijk is het daarmee gewoon een flink hoge bokkesprong, en geen verzamelde levade omdat daarbij idealiter de achterbenen uitgeschopt worden terwijl het paard nog met de voorhand omhoog springt.

Natuurlijk kun je dit plezier wel omzetten en verder trainen naar beheerste verzameling, maar dat vergt training. Voor mij is dressuurmatige verzameling toch vooral gebaseerd op controle: de wil om hulpen te volgen, een paard zo trainen dat hij exact naar jouw hulpen luistert en die volgt zonder enig geestelijk of lichamelijk protest, niet door afstomping maar door vreugde. In feite net zoals de paarden van Nevzorov. Die worden onder andere met voedselbeloningen gestimuleerd in hun bewegingsvreugde en hebben geleerd om zich erg explosief te gedragen - maar hun bewegingen zijn nog steeds exact gereguleerd door hun trainer, die bepaalt of bij een steigerend paard een hoef wel of niet tegen zijn hoofd botst, wel of niet uitgeslagen wordt, het paard stilstaat, loopt of met de achterbenen springt.

[sannie]

Ik weet trouwens niet of ik het los rondspringen zo snel als (dressuurmatige) verzameling zou beschouwen...

't Is jammer dat Formoso z'n show gaf in de pré-mobiele-telefoon-met-camera-historie anders zou ik hier wat foto's of een filmpje hebben kunnen plaatsen. Wat dit punt betreft zul je me op m'n woord moeten geloven: het verschil tussen deze (eenmalige) actie van dit paard en het dagelijkse speelgevecht dat ook hij regelmatig vol overgave met z'n maatje hield is buitengewoon groot. Ik kan je verzekeren dat de woorden 'los rondspringen' niet bij me opkwamen toen ik hem bezig zag. En ik beschouw zeker niet snel iets als verzameling, integendeel. Veel oefeningen die (bijvoorbeeld op dressuurwedstrijden) verzameld zouden moeten worden uitgevoerd voldoen in mijn ogen niet aan alle kenmerken van echte verzameling.

Je bedoelde het vast niet vervelend, maar mijn bedoeling was een voor mij unieke gebeurtenis over te brengen die juist omdat het paard zo volkomen beheerst en in balans bleef bewegen (en dus niet 'springerig' was) zo'n indruk heeft gemaakt. En ik heb nu niet het idee dat dat gelukt is .

En in het algemeen: mijn ideaal voor de dressuur is dat paarden dressuurmatig getraind blijven worden om duurzaam bereden te kunnen worden maar dat er langzaam maar zeker steeds meer paarden te zien zijn die met werkelijk plezier en zelf actief meedenkend door de ring dansen en steeds minder die met sporen en zwepen door de ring 'geduwd' worden. En of de ruiters dan wel of geen gebruik maken van een bit hangt vooral af van de respons van het paard: sommige paarden reageren fijner op een bosal en andere nemen juist heel gemakkelijk een bit aan. Net zoals het voor veel paarden niet uitmaakt of de teugels aan weerszijden van hun hoofd/mond worden vastgemaakt of samenkomen onder hun kin maar juist dat verschil voor sjors dan weer heel belangrijk is.
Dus blijft het zaak om goed naar je eigen paard te kijken, uit te vinden welk zadel (geen, bbp, dressuur, vzh, whatever) en hoofdstel (geen, halsring, halster etc.) het best bij hem of haar past en beleefd door te spelen/werken tot hij/zij het op een dag zelf aanbiedt.
Of gewoon een doorgetrainde Lusitano kopen

[xyzutu2]

Of een berber.

Maar eigenlijk zijn we het denk ik gewoon eens: het doel is een paard dat correct verzameld (en dus niet zoals je tegenwoordig vaak ziet met veel knieactie voor en geen enkel dragend ondertreden achter) en met plezier (dus zonder aansnoerneusriem of kin op de borst) de oefeningen uitvoert, en dat daar zorgvuldig op voorbereid is. En ook lang niet elk paard zal hetzelfde eindpunt bereiken. Vooral Lusitano's hebben zo'n enorm potentieel voor verzamelen, en de elasticiteit voor strekken, dat die dat naar mijn ervaring erg goed kunnen en heel snel in enige mate vanzelf aanbieden. Met Blacky en Sjors heb ik daarentegen de Olympische Spelen maar even uit m'n hoofd gezet...

[Evenaar]

Ja een berber

En trea, wat ik een aantal keer heb gedaan is teugels aan het zadel gehangen en zonder handen rijden buiten in de polder. Helemaal los durf ik daar echt niet... versnellingen gaan goed, maar voor terugschakelingen moet ik steeds nog net 1 cm de teugel optillen en life down doen.
Misschien dat dit ook met reckrope/string zou kunnen, volgende keer hang ik er 1 om

[donderwolke]

Zozo echt interessant, xyzutu ik heb telkens weer zo'n bewondering voor jou als je iets neerschrijft, jeetje jij weet veel! Ik ben er echt enorm veel mee met hetgeen hierboven vermeld is. Het komt er dan eigelijk op neer dat je het paard fijn aan de hulpen hebt en dan oefeningen gaat rijden, allemaal in voorwaarts-neerwaarts houding, alsmaar moeilijker oefeningen, waardoor het paard op den duur zichzelf gaat verzamelen, heb ik het juist?

Maar ik had nog een vraagje: dus Lusitano's en zo hebben een heel goeie aanleg voor verzameling dat weet ik, maar weet je ook hoe dat zit met Arabieren? Want sommigen zeggen van wel anderen zeggen van niet, ik weet het niet goed...

xxx julieke